تخریب از ریشه خَربُ به معنی ویران کردن و خراب کردن است، در اصطلاح حقوقی نیز تخریب به معنی تباه نمودن ابنیه و خراب کردن اموال به کار می رود.
تعریف جرم تخریب در عرف و حقوق جزا با هم متفاوت است. در عرف تخریب یک مال عبارت است از: ورود خسارت به آن یا از بین بردن کل آن در حالی که در حقوق جزا جرم تخریب معنایی گسترده تری دارد. بنابراین جرم تخریب عبارت است از: ایراد خسارت یا از بین بردن یا از حیز انتفاع (قابلیت استفاده، یا محل بهره برداری) خارج کردن مال.
جرم تخریب از جمله جرایم عمدی است که مطلق ایراد ضرر از ناحیه مرتکب، در صورت حصول ضرر برای مجرمیت فاعل صدمه کفایت می کند، به عبارت دیگر، نتیجه مجرمانه در جرمم تخریب انجام یافته، مستتر است. اعم از اینکه فاعل صدمه در حین ارتکاب خواهان نتیجه مجرمانه حاصله بوده باشد یا نباشد. بنابراین خراب کردن عمدی اموال دیگران جرم است و در صورتی که کسی مرتکب این جرم شود، امکان شکایت از وی در دادسرا وجود دارد. دادسرا بعدد از پیگیری موضوع و انجام تحقیقات لازم با صدور کیفر خواست، پرونده را به دادگاه کیفری می‌فرستد و دادگاه با احراز وقوع جرم و انتساب آن به متهم مجازات لازم را بر اساس قانونن مجازات اسلامی برای متهم تعیین می‌کند.
تخریب اموال دولتی و عمومی چه مجازاتی دارد؟
قانونگذار در این موارد نگاه سخت‌گیرانه‌ای داشته است؛ یکی از مواردی که قانون در این زمینه جرم انگاری کرده ماده ۶۸۳ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی است که بر اساس این مادهه قانونی هر نوع نهب، غارت، اتلاف اموال، اجناس و امتعه یا محصولات که از طرف جماعتی بیش از سه نفر به نحو قهر و غلبه واقع شود، چنانچه محارب شناخته نشوند به حبس از دو تا پنج سال محکوم خواهند شد. علاوه بر آن قانون مجازات قاچاق اسلحه، مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیر مجاز مصوب ۱۳۹۰ حمل، نگهداری، خرید و فروش، توزیع، ساخت و مونتاژ مواد محترقه را جرم محسوب کرده و از ۳ ماه و یک روز تا ۲ سال حبس برای مرتکبین این‌گونه جرایم در نظر گرفته است.
از این نکته نیز نباید غافل شد که بر اساس ماده ۱۲ قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و ماده ۴ آیین‌نامه قانون فوق مصوب ۱۳۹۱ هیات وزیران، لیست مواد محترقه مجاز اعلام شدهه است. بنابراین روشن است در غیر موارد مجاز مراجع قضایی و انتظامی با توزیع کنندگان به ویژه واحدهای صنفی متخلف و استفاد‌‌ه‌کنندگان خطرساز قاطعانه برخورد و اقدام قانونی و قضایی را معمول خواهند داشت. باید دقت داشت که جدا از موارد بالا، ممکن است فردی که موجب تخریب اموال عمومی می‌شود، علاوه بر تخریب، آسایش مردم را سلب کرده و باعث بر هم ریختن نظم عمومی نیز بشود.
تخریب اموال خصوصی چه مجازاتی دارد؟
چنانچه فرد علاوه بر تخریب اموال عمومی، اموال خصوصی را از بین ببرد بر اساس قانون مجازات خواهد شد. در این خصوص برابر اصل ۴۰ قانون اساسی هیچ‌کس نمی‌تواند اعمالل خق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد. علاوه بر آن طبق اصل ۲۲ قانون اساسی، حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کند. علاوه بر موارد فوق قانونگذار در قوانین جزایی نیز از جرم‌انگاری جرم تخریب غافل نمانده و در مواد مختلفی به مبارزه با این اقدامات پرداخته است چرا که بر اساس ماده ۶۷۶ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی: هر کس اشیای منقول متعلق به دیگری را به آتش بزند به حبس از ۶ ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.همچنین بر اساس ماده ۶۷۷ این قانون هر کس عمدا اشیای منقول یا غیر منقول متعلق به دیگری را تخریب کند یاا به هر نحو، کلا یا بعضا تلف کند و از کار اندازد، به حبس از ۶ ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.کما اینکه مطابق قواعد مسئولیت مدنی، هرکس بدون مجوز قانونی بهعمد یا در نتیجه بی‌احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به موجب قانون برای افراد ایجاد شده، لطمه‌ای وارد کند که موجب ضرر مادی یا خسارت معنوی دیگری شود، مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود است. همچنین باا وکیل کیفری عدالت مشورت کنید
نگاهی به جرم تخریب در بحث مسئولیت مدنی:
بر اساس آن، شخص به غیر از مجازات مقرر در قوانین باید از عهده جبران خسارت پیش‌آمده نیز برآید چرا که به موجب قانون مدنی و قواعد عام مسئولیت؛ اتلاف و تسبیب از زمرهه موجبات ضمان و مسئولیت قهری هستند. از سوی دیگر هر کس مال غیر را تلف کند، ضامن آن است و باید مثل یا قیمت آن را بدهد، اعم از اینکه از روی عمد تلف کرده باشد یا بدون عمد وو اعم از اینکه عین باشد یا منفعت و اگر آن را ناقص یا معیوب کرده باشد، ضامن نقص قیمت آن مال است.
- ۹۶/۰۲/۱۳